یادداشت: انقلاب مالیاتی و شکاف بزرگ بودجه

به گزارش گروه اقتصادی اپلیکیشن سپهر، کسری بودجه سال ۱۴۰۰ بر اساس اظهارات مکرر مدیران دولت سیزدهم به نسبت ترسناکی رسیده است و پیش بینی می شود اگر شکاف در آمد و هزینه به همین روال افزایش یابد دولت ایران به لحاظ مالی ور شکست شود.دولتمردان  سیزدهم از یک سو می خواهند با برجسته کردن ضعف های دولت پیشین و تاکید بر بی کفایتی دولت روحانی بر طبل کسری بودجه بکوبند و از سوی دیگر هراس دارند موجب ترس و اضطراب شهروندان شود.حالا در این وضعیت مدیران اقتصادی دولت سیزدهم با فشار بر متغیر مالیات و اینکه می خواهند با انقلاب مالیاتی کسری بودجه را پوشش دهند راه و حرف های قدیمی را تکرار می کنند. این موضوع شعاری خوب و پر تمطراق است که اجرای آن البته با دشواری  های جدی و واقعی روبه رو است. مهمترین سد و صخره بر سرراه دولتها از جمله دولت سیزدهم برای تحول مالیاتی ، رشد پایین و پر نوسان تولید نا خالص داخلی است.تجربه نشان می دهد دردهه ۱۳۹۰ متوسط نرخ رشد تولید ناخالص داخلی نزدیک به صفر بوده است و اگر فضای سیاست خارجی همین باشد که هست نمی توان انتظار داشت انقلاب مالیاتی ورد نظر صورت پذیرد. از سوی دیگر انقلاب مالیاتی در حالی ممکن و متصور است که بتوان تور مالیاتی را بزرگ کرد و گروههای تازه ونهادهای بزرگی را که تا کنون از این میدان گریخته اند را  به تور مالیاتی انداخت. واقعیت این بوده وهست که سازمان مالیات ستانی ایران توانایی وکار آمدی و جرات و شهامت اجرایی بزرگ کردن تور مالیاتی را تابحال نداشته و ندارد.شاید مدیران دولت امیدوارند با اخذ مالیات از خانه و املاک و اتومبیل لوکس و همینطور مالیات بر سود بانکی یا سود سهام و طلا و….. به در آمدهای بیشتر مالیاتی دست پیدا کنند، اما چنین اقداماتی قطعا منجر به کاهش انگیزه شده و شهروندان از خرید املاک و مستغلات و خودروی لوکس و … خودداری کرده و همینطور باعث خروج سپرده ها از بانک‌ها و پشت کردن مردم به بازار سهام خواهد شد.گرچه بسیاری از کارشناسان بر این باورند که راه حل درمان کسر بودجه در بخش درآمد نیست ، بلکه باید چاره را در ستون هزینه ها علاج کرد ، ولیکن در صورتی که دولت بخواهد از مسیر افزایش درآمد کسری بودجه را بر طرف نماید باید به جایگزین مالیاتی بیندیشد ، خصوصی سازی به معنای واقعی را گسترش دهد ، اموال مازاد دولت را مولد کند وبه فروش برساند، بساط انواع و اقسام سوبسید های پیدا و نهان را جمع کرده  و یا نفت بیشتری صادر کند. ولی همانطور که گفته شد  برای تعادل بودجه به جای شعار دهان پر کن انقلاب مالیاتی ، موثر ترین مسیر کاهش دادن هزینه های اداره کشور است. شاید برخی بپرسند که مگر می شود؟ بازهم از هزینه های حد اقلی دولت  کم کرد؟ و این تصور را داشته باشند که دولت به کف هزینه ها رسیده است اما این همه واقعیت نیست. دولت باید چالاک و سبک شود و نسبت هزینه های جاری به هزینه کل بودجه کم وکمتر شود.یکی از تنگناهای تعادل بودجه های سالانه ناشفاف بودن هزینه هایی است که  شفافیت آنها به دلایل کوناگون ناممکن شده است. باید نورافکن به تاریکخانه هزینه ها ی نامرئی متعدد  انداخت و آنها را حذف کرد.در وضعیتی که نهادهای موازی بزرگ در کشور داریم و نمی توانیم آنها را به دلایل سیاسی  یکپارچه سازیم ،معلوم است که هزینه ها جمع نمی شوند. به طور مثال وجود دو دستگاه سازمان  بهزیستی وکمیته امداد امام  خمینی که وظایف مشابه دارند و هرکدام سازمان دیوان سالارانه خود را بر پا کرده اند ، اضافه و زائد نیست و نباید ادغام شوند؟ ادغام این دو دستگاه منجر به کاهش هزینه نمی‌شود؟سیاست خارجی تنش زدا هم البته به طرز قابل توجهی منجر به کاهش برخی از هزینه ها خواهد شد. با توجه به اینکه تحریم ها ادامه دارد و چشم انداز چندان روشنی برای موفقیت سریع و کوتاه مدت مذاکرات وجود ندارد ، باید باید کماکان در تله رشد های پایین اقتصادی مدارا کرد و فکر و خیال برنامه های متهورانه ای چون انقلاب مالیاتی را از سر خارج نمود. * حسین سلاح ورزیرییس کانون عالی کارفرمایی ایران انتهای پیام./